Đường tiết niệu là một cơ quan quan trọng, nó có nhiệm vụ lọc máu và bài tiết nước tiểu cũng như các chất độc và chất chuyển hóa. Bệnh viêm đường niệu hay còn gọi là nhiễm trùng đường niệu có thể gây khó chịu và đôi khi là những biến chứng nguy hiểm hay nhiễm trùng huyết. So với những người trẻ tuổi thì người cao tuổi sẽ dễ bị nhiễm trùng đường tiết niệu hơn và nếu không được điều trị kịp thời thì tình trạng này có nguy cơ biến chứng nghiêm trọng gây tử vong. Tìm hiểu về bệnh và có cách phòng tránh căn bệnh này là cách giúp bạn và người thân luôn khỏe mạnh. Hãy cùng hcasp.com tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này ở người cao tuổi nhé!
Mục Lục
Nguyên nhân khiến người cao tuổi bị viêm đường niệu
Người cao tuổi do sức đề kháng ngày một giảm, thường mắc chứng sa sút trí tuệ. Bệnh này ảnh hưởng rất lớn đến sự điều hòa của thần kinh trung ương. Thế nên việc đi tiểu sẽ không kiểm soát được và dễ bị viêm đường tiết niệu ngược dòng. Họ có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu cả phần trên (thận); và cả phần dưới (niệu quản, bàng quang và niệu đạo).
Nguyên nhân nội sinh gây nhiễm trùng đường tiểu ở người cao tuổi như sỏi đường tiết niệu, một số trường hợp do cản trở dòng chảy của nước tiểu, lâu dần nước tiểu bị nhiễm vi sinh vật gây nhiễm trùng đường tiết niệu như một số bệnh của tiền liệt tuyến, bệnh đái tháo đường, chấn thương cột sống, nằm lâu do bại liệt hoặc do bất động bởi cố định xương bị gãy (gãy xương đùi hoặc xương chậu hay gặp ở người cao tuổi). Một số nguyên nhân ngoại sinh gây nên viêm đường tiết niệu như nong niệu đạo, mổ lấy sỏi hoặc mổ u xơ tiền liệt tuyến bị bội nhiễm, viêm tiền liệt tuyến đưa đến viêm đường tiết niệu.
Về căn nguyên gây nhiễm khuẩn cũng rất đa dạng nhưng chủ yếu là do vi khuẩn. Một số vi khuẩn thường gặp gây nhiễm trùng đường tiết niệu như E.coli, Proteus, Enterobacter, S. sprophyticus, S. epidermidis, N. gonorrheae, C. trachomatis, Mycoplasma… Trong các căn nguyên vi khuẩn này thì chiếm tỉ lệ cao nhất vẫn là E.coli, thứ đến là Proteus, S. saprophyticus (tụ cầu hoại sinh). Ngoài ra, người ta còn gặp một số người cao tuổi bị viêm đường tiết niệu do vi nấm.
Yếu tố làm tăng nguy cơ bị viêm đường niệu ở người cao tuổi
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng đường tiểu ở người cao tuổi bao gồm:
- Hệ miễn dịch suy yếu.
- Tiếp xúc với nhiều loại vi sinh vật khác nhau ở bệnh viện hoặc viện dưỡng lão.
- Một số vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như són tiểu.
- Đã từng bị nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới.
- Người cao tuổi có ống thông tiểu.
Điều quan trọng là khi chăm sóc người cao tuổi, bạn cần sớm nhận thức những yếu tố nguy cơ trên và theo dõi xem liệu có bất kỳ thay đổi về nhận thức hay hành vi liên quan đến bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu xảy ra hay không.
Triệu chứng của bệnh viêm đường niệu ở người cao tuổi
Một số triệu chứng hay gặp viêm đường tiết niệu ở người cao tuổi như đau lưng. Đau lưng có thể âm ỉ và xuất hiện từng lúc nhưng có khi đau thành cơn rõ rệt nhất là mỗi lúc có bưng bê hoặc xách, mang vật nặng. Nhiều trường hợp có sốt và rét run (tuy nhiên ở người cao tuổi có sức đề kháng kém thì sốt nhẹ hoặc không sốt mà chỉ thấy ớn lạnh), đi tiểu nhiều lần, tiểu khó (buồn đi tiểu nhưng không tiểu được) và có thể tiểu đau, buốt. Màu của nước tiểu có thể đục, có thể màu hồng (đái ra máu đại thể). Nếu viêm đường tiết niệu do có vật cản như sỏi đường tiết niệu thì thường kèm theo đau lưng hoặc có cơn đau quặn thận có thể bị đái dắt, đái buốt,…
Để chẩn đoán viêm đường tiết niệu ngoài các triệu chứng lâm sàng do bác sĩ khám bệnh khai thác và phát hiện được thì rất cần làm các xét nghiệm có liên quan như siêu âm, chụp X-quang, xét nghiệm nước tiểu tìm căn nguyên vi khuẩn bằng cách cấy nước tiểu đúng thường quy mới hy vọng tìm ra căn nguyên gây nhiễm trùng của nó.
Biến chứng của viêm đường niệu ở người cao tuổi
Viêm đường niệu khá là phổ biến, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, có khả năng dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Cụ thể như sau:
- Tổn thương thận: Nhiễm trùng đường niệu nếu không được điều trị có thể lan đến thận và gây tổn thương thận hoặc bệnh thận. Nhiễm trùng thận là rất nghiêm trọng và cần phải nhập viện điều trị ngay.
- Nhiễm trùng huyết: Một biến chứng khác của nhiễm trùng đường niệu là nhiễm trùng huyết. Đây là một biến chứng đe dọa tính mạng. Nếu không được điều trị có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng và cuối cùng là tử vong. Nhiễm trùng huyết có thể gây ra các biến chứng khác bao gồm rối loạn chức năng nội tạng; đe dọa mất chi và rối loạn đau mạn tính. Ngay cả khi đã điều trị nhiễm trùng huyết, các biến chứng vẫn có thể xảy ra.
Nếu nghi ngờ bị viêm đường niệu, cần làm xét nghiệm nước tiểu. Nuôi cấy nước tiểu có thể xác định vi khuẩn nào đang gây nhiễm trùng. Từ đó sẽ có biện pháp điều trị phù hợp.
Cách phòng bệnh viêm đường niệu ở người cao tuổi
- Một biện pháp nên làm thường xuyên là vệ sinh cá nhân cho thật tốt. Cần vệ sinh đường sinh dục ngoài và xung quanh vùng sinh dục ngoài (nhất là người cao tuổi là phụ nữ giới).
- Nên tập thói quen uống nhiều nước nhưng nên uống vào buổi sáng và chiều. Cần hạn chế uống nhiều nước trước khi đi ngủ buổi tối. Điều này là để tránh đi tiểu đêm làm ảnh hưởng đến giấc ngủ.
- Mỗi lần buồn đi tiểu là phải đi tiểu ngay không được nhịn tiểu. Bởi vì nhịn tiểu làm cho nước tiểu ứ đọng. Thời gian lâu sẽ gây bội nhiễm vi khuẩn. Từ đó làm tăng nguy cơ sẽ làm nhiễm trùng đường tiết niệu ngược dòng.
- Không nên uống bia vào buổi tối hoặc trước khi đi ngủ buổi tối.
- Trước khi đi ngủ buổi tối nên nhớ đi tiểu.
- Nếu người cao tuổi bị các bệnh như sỏi đường tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang,…). Các bệnh về tiền liệt tuyến thì cần được khám bệnh để được giải quyết càng sớm càng tốt. Tránh ảnh hưởng gây viêm đường tiết niệu khi đã biết rõ nguyên nhân.
